کدنویسان با هدف آموزش سریع و کاربردی برنامه نویسی بانک اطلاعاتی با سی شارپ سلسله آموزش هایی را برای شما آماده کرده است . در اولین بخش آن با چارچوب دانت نت و ویژگی های آن و محیط توسعه مجتمع ویژوال استودیو معرفی شده و نیز مشخصات ویژه زبان برنامه نویسی سی شارپ برشمرده شده است.
با دانلود فیلم آموزشی آشنایی با محیط ویژوال سی شارپ ، می توانید در کوتاه ترین زمان برای شروع برنامه نویسی آماده شوید.
آشنایی با دات نت فریم ورک
.NET Framework یک چارچوب است که توسط شرکت مایکروسافت برای توسعه انواع نرم افزارها مخصوصاً ویندوز طراحی شد..NET Frameworkهمچنین می‌تواند برای توسعه نرم افزارهای تحت وب مورد استفاده قرار بگیرد.تا کنون چندین نسخه از .NET Framework انتشار یافته که هر بار قابلیتهای جدیدی به آن اضافه شده است.
.NET Framework شامل کتابخانه کلاس محیط کاری که در بر گیرنده کلاس ها، ساختارها،داده های شمارشی و…. میباشد. مهمترینقسمت.NET Framework زبان مشترک زمان اجرا (CLR) است که محیطی را فراهم می آورد که برنامه ها در آن اجرا شوند. این چارچوب ما را قادر می سازد که برنامه هایی که تحت آن نوشته شده اند اعم از C#.Net ، Visual Basic.Net و C++ را بهتر درک کنیم.
کدهایی که تحت CLR و دات نت اجرا می شوند کدهای مدیریت شده نامیده می شوند چون CLR جنبه های مختلف نرم افزار را در زمان اجرا مدیریت می کند. در زمان کامپایل کدها به زبان مشترک میانی (CIL) که نزدیک و تقریبا شبیه به زبان اسمبلی است ترجمه می شوند. ما باید کدهایمان را به این زبان ترجمه کنیم چون فقط این زبان برای دات نت قابل فهم است.برای مثال کدهای C# و Visual Basic.Net هر دو به زبان مشترک میانی (CIL) ترجمه می شوند. به همین دلیل است که برنامه های مختلف در دات نت که با زبان های متفاوتی نوشته شده اند می توانند با هم ارتباط برقرار کنند.
اگر یک زبان سازگار با دات نت می خواهید باید یک کامپایلر ایجاد کنید که کدهای شما را به زبان میانی ترجمه کند. کدهای ترجمه شده توسط CIL در یک فایل اسمبلی مانند .exe یا .dll ذخیره می شوند.این کامپایلر در لحظه فقط کدهایی را که برنامه در آن زمان نیاز دارد به زبان ماشین ترجمه می کند.
در زیر نحوه تبدیل کدهای سی شارپ به یک برنامه اجرایی به طور خلاصه آمده است :
- برنامه نویس برنامه خود را با یک زبان دات نت مانند سی شارپ می نویسد.
- کدهای سی شارپ به کدهای معادل آن در زبان میانی تبدیل می شوند.
- کدهای زبان میانی در یک فایل اسمبلی ذخیره می شوند.
- وقتی کدها اجرا می شوند کامپایلرJIT کدهای زبان میانی را در لحظه به کدهایی که برای کامپیوتر قابل خواندن باشند تبدیل می کند.
معرفی ویژوال استودیو
ویژوال استودیو محیط توسعه یکپارچه ای است، که دارای ابزارهایی برای کمک به شما برای توسعه برنامه های سی شارپ ودات نت می باشد. شما میتوانیدیک برنامه سی شارپ را با استفاده از برنامه notepad یا هر برنامه ویرایشگر متن دیگر بنویسید و با استفاده از کامپایلر سی شارپ از آن استفاده کنید، اما این کار بسیار سخت است چون اگر برنامه شما دارای خطا باشد خطایابی آن سخت می شود. توجه کنید که کلمه ویژوال استودیو هم به ویژوال استودیو و هم به ویژوال سی شارپ اشاره دارد.
توصیه می کنیم که از محیط ویژوال استودیو برای ساخت برنامه استفاده کنید چون این محیط دارای ویژگی های زیادی برای کمک به شما جهت توسعه برنامه های سی شارپ می باشد.تعداد زیادی از پردازش ها که وقت شما را هدر می دهند به صورت خودکار توسط ویژوال استودیو انجام می شوند.یکی از این ویژگی ها اینتل لایسنس (Intellisense) است که شما را در تایپ سریع کدهایتان کمک میکند.یکی دیگر از ویژگی های اضافه شده break point است که به شما اجازه می دهد در طول اجرای برنامه مقادیر موجود در متغیرها را چک کنید.ویژوال استودیو برنامه شما را خطایابی می کند و حتی خطاهای کوچک (مانند بزرگ یا کوچک نوشتن حروف) را برطرف می کند ،همچنین دارای ابزارهای طراحی برای ساخت یک رابط گرافیکی است که بدون ویژوال استودیو برای ساخت همچین رابط گرافیکی باید کدهای زیادی نوشت.با این برنامه های قدرتمند بازدهی شما افزایش می یابد و در وقت شما با وجود این ویژگیهای شگفت انگیز صرفه جویی می شود. در حال حاضر آخرین نسخه ویژوال استودیو Visual Studio 2015 بوده که دارای زبان های زیر می باشد:
- ویژوال سی شارپ دات نت(Visual C#.NET)
- ویژوال بیسک دات نت (Visual Basic.NET)
- ویژوال سی پلاس پلاس دات نت (Visual C++.NET)
- ویژوال اف شارپ دات نت(Visual F#.NET)
ویژوال سی شارپ
ویژوال سی شارپ دات نت (Visual C#.NET) یک زبان برنامه نویسی شی گرا و قدرتمند است که توسط شرکت مایکروسافت ساخته شده و ترکیبی از قابلیتهای خوب C++ و Java را دارا می باشد. ساختار این زبان نسبت به زبانهای دیگر بسیار آسان و قابل فهم تر است.در این زبان از کتابخانه کلاس دات نت که شامل مجموعه بزرگی از اجزا از قبل ساخته شده است استفاده می کند، این اجزا به ساخت هر چه سریعتر برنامه ها کمک می کنند.
با این زبان برنامه نویسی می توان برنامه هایی با قابلیت مدیریت بیشتر و درک آسان ایجاد کرد و برای انواع برنامه نویسی ها قابلت های فوق العاده دارد و می‌تواند برای ساخت برنامه های تحت ویندوز ،تحت وب،وب سرویس ها، برنامه های سرویس دهنده/سرویس گیرنده و برنامه های موبایل و بازی ها و … استفاده گردد.
از ویژگی های مهم سی شارپ، وجود محیط توسعه یکپارچه(IDE) ویژوال استودیو دات نت با امکانات بسیار زیاد بوده که برنامه نویسرا در طراحی و کدنویسی کمک می کند.
از دیگر مزبت های زبان های مجموعه دات نت، امکان استفاده مجدد از طراحی ها و برنامه نویسی های موجود در پروژه های دیگر می باشد.و نیز بروز رسانی مداوم این زبان توسط مایکروسافت و اضافه شدن ویژگیهای جدیدی به آن، سی شارپ را به یکی از محبوب ترین زبان های برنامه نویسی تبدیل کرده است.
محیط توسعه یکپارچه ویژوال استودیو
در این بخش می خواهیم قسمت های مهمتر محیط ویژوال سی شارپ را بررسی کنیم:
صفحه آغازین (Start Page)
بطور پیش فرض هنگام ورود به محیط ویؤال استدیو، ابتدا این صفحه نمایش داده می شود. برای ایجاد یک پروژه و باز کردن آن از این قسمت استفاده می شود. همچنین اگر از قبل پروژه ای ایجاد کرده اید می توانید آن را در Recent Projectsمشاهده و اجرا کنید.
منو بار (Menu Bar)
منو بارکه شامل منوهای مختلفی برای ساخت، توسعه، نگهداری، خطایابی و اجای برنامه ها است.با کلیک بر روی هر منو دیگر منوهای وابسته به آن ظاهر می شوند.به این نکته توجه کنید که منوبار دارای آیتم های مختلفی است که فقط در شرایط خاصی ظاهر می شوند.به عنوان مثال آیتم های منوی Project در صورتی نشان داده خواهند شد که پروژه فعال باشد. در زیر برخی از ویژگیهای منوها آمده است :
| منو | توضیح |
| File | شامل دستوراتی برای ساخت پروژه یا فایل، باز کردن و ذخیره پروژه ها و خروج از آنها می باشد |
| Edit | شامل دستوراتی جهت ویرایش از قبیل کپی کردن، جایگزینی و پیدا کردن یک مورد خاص می باشد |
| View | به شما اجازه می دهد تا پنجره های بیشتری باز کرده و یا به آیتم های toolbar آیتمی اضافه کنید. |
| Project | شامل دستوراتی در مورد پروژه ای است که شما بر روی آن کار می کنید. |
| Debug | به شما اجازه کامپایل ، اشکال زدایی و اجرای برنامه را می دهد |
| Data | شامل دستوراتی برای اتصال به دیتابس ها می باشد. |
| Format | شامل دستوراتی جهت مرتب کردن اجزای گرافیکی در محیط گرافیکی برنامه می باشد. |
| Tools | شامل ابزارهای مختلف، تنظیمات و … برای ویژوال سی شارپ و ویژوال استودیو میباشد. |
| Window | به شما اجازه تنظیمات ظاهری پنجره ها را می دهد. |
| Help | شامل اطلاعاتی در مورد برنامه ویژوال استودیو می باشد |
نوارهای ابزار (Toolbars)
نوارهای ابزار به طور معمول شامل همان دستوراتی است که در داخل منو ها قرار دارند. هر دکمه درنوار ابزار دارای آیکونی است که کاربرد آنرا نشان می دهد. هر ابزار همانند یک میانبر عمل می کند. اگر در مورد عملکرد هر کدام از این دکمه ها شک داشتید می توانید با نشانگر موس بر روی آن مکث کوتاهی بکنید تا کاربرد آن به صورت یک پیام (tool tip) نشان داده شود.
برخی از دستورات مخفی هستند و تحت شرایط خاص ظاهر می شوند.همچنین می توانید با کلیک راست بر روی منطقه خالی از Toolbarو یا از مسیر View > Toolbarsدستورات بیشتری به آن اضافه کنید. برخی از دکمه ها دارای فلش های کوچکی هستند که با کلیک بر روی آنها دیگر دستورات وابسته به آنها ظاهر می شوند. سمت چپ هر Toolbar به شما اجازه جا به جایی آن را می دهد.
مرورگر پروژه (Solution Explorer)
این پنجره دارای ساختار درختی برای راه حل (Solution) و پروژه های داخل آن و فایلهای مربوط به پروژه ها را نشان می دهد. یک Solution می تواند شامل چند پروژه باشد.
اگر Solution Explorer در صفحه شما نمایش داده نمی شود می توانید از مسیر View > Other Windows > Solution Explorer آنرا نمایان کنید. اگر راه حل شامل چندین پروژه باشد، پروژه ای که با خط برجسته (Bold) نشان داده شده پروژه فعال می باشد و هنگام اجرای برنامه اجرا می شود. اگر بخواهید پروژه ای را که فعال نیست اجرا کنید، بر روی نام پروژه در Solution Explorerکلیک راست کنید و سپس گزینه Set as StartUp Project را انتخاب نمایید.
امکانات موجود در مرورگر راه حل بطور خلاصه عبارتند از:
- نمایش راه حل و لیست پروژه ها داخل آن و اجزای هر پروژه بصورت درختی.
- در این پنجره با کلیک راست روی نام راه حل امکانات زیر فراهم می شود:
- افزودن پروژه جدید(Add | New Project)
- افزودن پروژه ای موجود (Add | Existing Project)
- کمپایل راه حل (Build Solution)
- با کلیک راست روی نام هر پروژه امکانات زیر فراهم می شود:
- افزودن آیتم(Add New …) جدید به پروژه مثل فرم جدید، فرم موجود، کلاس و غیره
- کمپایل پروژه (Build)
- افزودن فایل مرجع حاوی امکانات (Add Reference)
- تعیین پروژه بعنوان پروژه شروع کننده (Set as Startup)
- تغییر نام پروژه(Rename)
- برداشتن پروژه از لیست راه حل (Remove)
- با کلیک راست روی هر کدام از اجزای پروژه امکان کپی، انتقال، تغییر نام یا حذف آن فراهم می شود.
- با دابل کلیک روی هر فرم، فرم برای طراحی در بدنه صفحه نمایش داده می شود. هر فرم دارای دو قسمت است :
- قسمت طراحی (Design): برای طراحی فرم به صورت ویژوال
- قسمت کدنویسی (Code) : برای کدنویسی و برنام نویسی رویدادها
در بالای این پنجره، دکمه هایی برای نمایش پنجره طراحی(View Designer) و پنجره کد نویسی (View Code)فرم قرار داده شده است.
پنجره خواص (Properties)
پنجره خواص (Properties) خواص و رویدادهای مختلف هر آیتم انتخاب شده اعم از فرم ، فایل ، پروژه و کنترل را نشان می دهد. اگر این پنجره مخفی است می توانید از مسیر View > Other Windows > Properties Window یا کلید میانبر F4 آنرا ظاهر کنید.
خاصیت ها ، ویژگیها و صفات اشیا را نشان می دهند. به عنوان مثال یک ماشین دارای خواصی مانند رنگ ، سرعت، اندازه و مدل است. اگر یک فرم یا کنترل را در صفحه طراحی و یا یک پروژه یا فایل را
درSolution Explorer انتخاب کنید پنجره خواص مربوط به آنها نمایش داده خواهد شد. این پنجره همچنین دارای رویدادهای مربوط به فرم یا کنترل انتخاب شده می باشد. یک رویداد (event) اتفاقی است که در شرایط خاصی پیش می آید مانند وقتی که بر روی دکمه (button) کلیک و یا متنی را در داخل جعبه متن (text box) اصلاح می کنیم.
کمبو باکس (combo box) شکل بالا که با حرفA نشان داده شده است به شما اجازه می دهد که شی مورد نظرتان (دکمه، فرم و…) را که می‌خواهید خواص آن را تغییر دهید انتخاب کنید.این کار زمانی مفید است که کنترل های روی فرم بسیارکوچک یا به هم نزدیک بوده و انتخاب آنها سخت باشد.
در زیر کمبو باکس بالا دکمه های مفیدی قرار دارند(B).برخی از این دکمه ها در شرایط خاصی فعال می شوند.دکمه اول خاصیت اشیا را بر اساس دسته های مختلفی مرتب می کند. دومین دکمه خواص را بر اساس حروف الفبا مرتب می کند که پیشنهاد می کنیم از این دکمه برای دسترسی سریع به خاصیت مورد نظرتان استفاده کنید. سومین دکمه هم وقتی ظاهر می شود که یک کنترل یا یک فرم را در محیط طراحی انتخاب کنیم. این دکمه به شما اجازه دسترسی به خواص فرم ویا کنترل انتخاب شده را می دهد. چهارمین دکمه (که به شکل یک رعد و برق نمایش داده شده) رویدادهای فرم ویا کنترل انتخاب شده را می دهد. در پایین شکل بالا توضیحات کوتاهی در مورد خاصیت ها و رویداد ها نشان داده می شود.
بخش اصلی پنجره خواص (C)شامل خواص و رویدادها است.در ستون سمت چپ نام رویداد یا خاصیت و در ستون سمت راست مقدار آنها آمده است. در پایین پنجره خواص جعبه توضیحات (D) قرار دارد که توضیحاتی درباره خواص و رویدادها در آن نمایش داده می شود.
با انتخاب فرم یا هر جزء از فرم، در کادر Properties ویژگی های آن نمایش داده شده و قابل تنظیم می باشد.روش کار مشابه محیط ویژال بیسیک و Access است و نیازی به توضیح بیشتر ندارد.
با انتخاب دکمه events از بالای همین پنجره، لیست رویدادهای مختلف مربوط به شی انتخاب شده دیده می شوند. در بخش events با دابل کلیک در مقابل هر رویداد می توان تابع جدیدی برای آن رویداد به برنامه اضافه کرده و کدنویسی کرد. همچنین امکان انتخاب یکی از توابع رویداد موجود برای رویداد دیگری وجود دارد یا با حذف نام تابع از مقابل نام رویداد، می توان ارتباط بین رویداد و تابع را برداشت.
جعبه ابزار (ToolBox)
جعبه ابزار حاوی ابزارهایی برای اضافه کردن به فرم است. این ابزارها در دسته های مختلفی گروه بندی شده اند.
- All Windows Forms : حاوی همه ابزارهای قابل استفاده در فرم های ویندوزی
- Common Controls : حاوی ابزارهای رایج و پرکاربرد
- Container : حاوی ابزارهایی برای دسته بندی مثل GroupBox ، پانل و Tab Controlو غیره برای نگهداری اجزای فرم
- Menus&Toolbars : حاوی ابزارهایی برای ساخت منوی اصلی، منوی میانبر، نوارهای ابزار و وضعیت
- Data : حاوی ابزارهای مورد نیاز در برنامه نویسی بانک اطلاعاتی
- Dialogs : حاوی ابزارهایی برای ساخت کادرهای محاوره ای مختلف مثل انتخاب فایل، رنگ، فونت و غیره
- Reporting: ابزارهایی برای نمایش و استفاده در گزارش گیری
برای افزودن ابزارها به فرم، کافی است روی ابزار دابل کلیک کنیم و یا آنرا به روی فرم دراگ و دراپ نمائیم.