کپچا (captcha) سرنام برابر انگلیسی «آزمون همگانی کاملاً خودکارشدهٔ تورینگ برای مجزا کردن انسان و رایانه» است، یک سامانهٔ امنیتی و روند ارزیابی است که برای جلوگیری از برخی حمله‌های خرابکارانهٔ ربات‌های اینترنتی به‌کار می‌رود. جایگزین آزترا که سرنام «آزمون تورینگ تشخیص رایانه از انسان» است هم برای کپچا دیده شده‌است.
کپچا
کپچا که معمولا بصورت تصویری از حروف به هم ریخته و تقریباً ناخانوانا تشکیل شده است،می‌تواند مشخص کند که مراجعه کنندگان به یک وب‌گاه یا سایر خدمات آنلاین انسان هستند یا کامپیوتر. بدین منظور برنامهٔ کپچا آزمون‌هایی را تولید می‌کند که تنها انسان‌ها قادر به پاسخ‌گویی به آن‌ها باشند. چون کامپیوترها و نرم‌افزارهای فعلی احتمالاً نمی‌توانند پاسخ درستی به این آزمون بدهند، هر کاربری که آنرا درست حل کند، انسان فرض می‌شود.
تا کنون احتمالاً با تصویری از حروف و اعداد که عمداً کج و ناواضح رسم شده‌اند در وب‌گاه‌های مختلف برخورد کرده‌اید و از شما خواسته شده تا آن را به شکل صحیح خوانده و بادقت در یک جعبهٔ متنوارد کنید. اگر چنین است شما با یک کپچا سر و کار داشته‌اید.
از کپچا در موارد زیر استفاده می شود:
- جلوگیری از اسپم در بلاگ‌ها و سایر وب‌گاه‌ها
- جلوگیری از نفوذ روبات‌ها به رایانه‌ها
- جلوگیری از نفوذ هکرها به رایانه‌ها
ری‌کپچا(ReCAPTCHA)
دانشگاه کارنگی ملون که تحقیقات زیادی در زمینه کپچا دارد، می‌خواست واژه کپچا را به نام خود به ثبت برساند که این اقدام مورد پذیرش واقع نشد. به همین دلیل آن‌ها از واژه یِ ReCAPTCHA برای اقدامات خود استفاده نمودند.
ری کپچا هم مانند سیستم کپچا طراحی شده است و درواقع نسخه جدید و بهینه کپچا می‌باشد. ری‌کپچااطمینان حاصل می‌کند که کاربر استفاده کننده از رایانه یک انسان است (به منظور محافظت از وب سایت‌ها در برابر ربات‌ها) و در همان زمان، بهدیجیتایزر شدن کتاب‌ها کمک کرد. ری‌کپچا در اصل توسط لویز فن آخن، بن مائورر، کالین مک میلن، دیوید ابراهام و مانوئل بلوم در دانشگاه کارنگی ملون در محوطه دانشکده پیتسبرگ توسعه داده شد. ری‌کپچا در سال ۲۰۰۹ به مالکیت گوگل درآمد. ری‌کپچا دیجیتالی کردن آرشیو نیویورک تایمز و کتاب‌های گوگل بوکس را در سال ۲۰۱۱ به اتمام رساند.