در این قسمت به معرفی نرم افزارها و امکانات لازم برای برنامه نویسی جاوا و اجرای آنها می پردازیم. ویرایش های مختلفی از جاوا وجود دارد که برای هر کدام یک بسته توسعه JDK ارائه شده است، در ادامه روش نصب این بسته ها و آموزش محیط های برنامه نویسی جاوا را خواهیم داشت.
1- ابزارهای برنامه نویسی جاوا
زبان جاوا مثل هر زبان برنامه نویسی دیگر دارای مجموعه ای از گرامر لغوی، نحوی و معنایی ثابت است. این قواعد برای تمام نسخه های جاوا ثابت و غالباً بدون تغییر هستند. جنبه دیگری از زبان جاوا واسط برنامه نویسی کاربردی (API) است که عبارت است از مجموعه ای از کلاسها و رابط های از قبل تعریف شده که برای توسعه برنامه های جاوا استفاده می شود. این مجموعه در حال توسعه بوده و از نسخه ای به نسخه دیگر متفاوت است.
در جلسه قبل گفته شد که زبان جاوا به سه روش استفاده شده و دارای سه نسخه اصلی است:
- نسخه استاندارد : برای ساخت برنامه های سمت سرویس گیرنده سرخود.
- نسخه سازمانی : برای ساخت برنامه های سرویس گیرنده/سرویس دهنده مثل JSP
- نسخه ریز : برای ساخت برنامه ها برای تلفن همراه
و علاوه براین چندین ویرایش از Java SE وجود دارد. شرکت سان هر نسخه از جاوا را به همراه یک بسته توسعه (JDK-Java Development Kit) ارائه کرده است. که برای Java SE 6 باید از بسته توسعه JDK 1.6 ( یا JDK 6) استفاده شود. برای نصب این بسته ابتدا با مراجعه به آدرس زیر آنرا دانلود کنید:
http://www.oracle.com/technetwork/java/javase/downloads/index.html
پس از دریافت این بسته برای نصب آن می توانید از روش نصب نرم افزارهای برنامه نویسی اندروید در همین سایت استفاده کنید. با این تفاوت که برای اجرای برنامه های ساده جاوا فقط نیاز به JDK و اکلیپس است.
هر JDK حاوی ابزار مهمی بنام JRE (محیط اجرای جاوا – Java Running Environment)است که برای اجرای برنامه های جاوا روی یک سیستم لازم است، همچنین مجموعه ای از برنامه ها را برای کمپایل برنامه جاوا، توسعه و تست آن دارا می باشد.
در کنار JDK که برای برنامه نویسی جاوا ضروری است می توان از نرم افزارهای جانبی اختیاری استفاده کرد. این نرم افزارهای IDE ( محیط های توسعه یکپارچه) رابط گرافیکی برای توسعه سریع برنامه های جاوا، ویرایش، کمپایل، ساخت، اشکال یابی و راهنمایی آنلاین فراهم می کنند. با کمک این نرم افزارها کافی است کد برنامه را در یک پنجره گرافیکی نوشته و یک دکمه یا گزینه را برای کمپایل و اجرای برنامه بزنید.
پس برای نوشتن برنامه های جاوا دو روش وجود دارد:
روش اول : نوشتن برنامه در یک ویرایشگر متنی مثل NotePad و سپس کمپایل و اجرای برنامه از طریق خط فرمان (پوسته)
یاد آوری می شود برای اجرای برنامه جاوا باید ابتدا سورس برنامه از زبان جاوا به بایت کدها تبدیل شود و در مرحله دوم بایت کدها با استفاده از JRE تبدیل به زبان ماشین شده و اجرا گردند.
روش دوم : استفاده از IDE های آماده – دو نمونه IDE برای جاوا عبارتند از Eclipse و NetBeans.
2-آشنایی با اکلیپس
اکلیپس یک نرم افزار اوپن سورس است که توسط IBM برای جامعه جاوا ارائه شده و از همان لحظه آغاز مورد توجه برنامه نویسان قرارگرفته است. در حال حاضر هزاران ابزار و افزونه برای آن ایجاد شده است که براحتی می توانیم هر کدام را بصورت رایگان از اینترنت دریافت کرده و به آن اضافه کنیم. به عنوان مثال یک افزونه برای نمایش نمودارهای UML دارد و دیگری گزارشگیری را انجام می دهد.
هر کدام از نسخه های اکلیپس نام مشخصی دارد مثل نام juno، kepler و غیره . در این آموزش نرم افزار Eclipse JUNO برای برنامه نویسی استفاده شده است . شما می توانید برای دانلود آن به آدرس زیر مراجعه کنید:
برای نصب نرم افزار ایکلیپس کافی است فایل فشرده دانلود شده را در محل مناسب از حالت فشرده خارج کرده و با ورد به پوشه آن فایل eclipse.exe را اجرا نمایید.
به منظور آماده سازی محیط برنامه نویسی جاوا شما حتماً بهJRE و JDK نیاز دارید که قبلاً روش دریافت و نصب آن ارائه شد.
پس از اجرای برنامه اکلیپس از شما درخواست می شود تا مسیری را مشخص نمایید تا پروژه های جاوا که طراحی می کنید را در آن ذخیره سازد. این مسیر به دلخواه شما می تواند هرجایی رو کامپیوتر شما باشد. پس از مشخص کردن مسیر گزینه OK را انتخاب نمایید. از آنجا که این اولین باری است که شما نرم افزار را اجرا می کنید، یک صفحه خوش آمد گویی یا Welcome Screen نمایان خواهد شد. پس از نگه داشتن نشانگر موس خود روی تک تک گزینه ها، گزینه مرتبط با Workbench یا صفحه اصلی نرم افزار را پیدا نموده و روی آن کلیک نمایید. حال شما در محیط اصلی نرم افزار قرار دارید.
برای تعیین چیدمان صفحه و قرارگیری پنجره ها و ابزارها در مکان های مناسب بسته به نوع برنامه نویسی که می خواهید انجام دهید می توانید از منوی اصلی Windows و زیر منوی Open Perspective ، پرسپکتیو دلخواه را انتخاب کنید.
از آنجا که ممکن است شما بیش از یک نسخه از نرم افزار جاوا را روی سیستم عامل خود نصب داشته باشید، نیاز است که در این مرحله برای اکلیپس مشخص کنید که از کدام نسخه جاوا برای برنامه نویسی استفاده کند. در منوی اصلی اکلیپس، با انتخاب گزینه Windows زیرشاخه Preferences را انتخاب نمایید. در قسمت چپ پنجره منوی Java را انتخاب نمایید. با کلیک کردن روی مثلث مشکی رنگ کنار واژه Java قادر خواهید بود تا زیرشاخه های آن را نیز مشاهده کنید. از میان زیرشاخه ها گزینه Installed JREs را انتخاب کنید.
پس از انتخاب این زیرشاخه در منوی سمت راست، پنجره ای را مشاهده خواهید کرد که کلیه نسخه های JRE جاوا که بر روی سیستم شما نصب است را لیست کرده است. به طور مثال چنانچه نسخه JRE 6 بر روی سیستم عامل شما نصب باشد، شما آخرین نسخه جاوا که توسط شرکت اوراکل منتشر شده را بر روی سیستم خود داشته و قادر خواهید بود از کلیه قابلیت های جاوا در طراحی نرم افزار، اپلیکیشن اندروید و همچین طراحی بازی استفاده نمایید.
درمنوی سمت راست مرتبط با زیرشاخه Complier از بخش Complier compliance level لیستی از نسخه های نصب شده JRE بر روی سیستم عامل را خواهید دید. به طور مثال برای جاوای نسخه 6 مورد 1.6 را از لیست انتخاب نمایید. حال می توانید دکمه OK صفحه Preferences را بزنید و به صفحه اصلی نرم افزار اکلیپس باز گردید. حال کلیه ابزارهای مورد نیاز برای نوشتن اولین برنامه جاوای خود را به صورت رایگان در اختیار دارید.